Thuốc Metformin có ưu và nhược điểm gì?

0
2
Vui lòng nhấp vào để đánh giá
[Total: 1 Average: 5]

Metformin là thuốc uống chống tăng đường huyết thuộc nhóm biguanid, là loại thuốc được sử dụng nhiều hiện nay. Metformin không có tác dụng để kích thích giải phóng hormone chuyển hóa đường ở tế bào beta tuyến tụy, vì vậy không gây hạ đường huyết ở người không có bệnh tăng đường huyết. Tuy nhiên, khi dùng thuốc này cần biết rõ ưu khuyết điểm và cách khắc phục để việc dùng thuốc có hiệu quả, an toàn hơn…

Metformin là gì?

  • Metformin là một loại thuốc tiểu đường uống giúp kiểm soát lượng đường trong máu.
  • Metformin được sử dụng cùng với chế độ ăn kiêng và tập thể dục để cải thiện việc kiểm soát đường huyết ở người lớn mắc bệnh đái tháo đường týp 2.
  • Metformin đôi khi được sử dụng cùng với insulin hoặc các loại thuốc khác, nhưng nó không phải để điều trị bệnh tiểu đường loại 1.

Thông tin quan trọng

  • Bạn không nên sử dụng Metformin nếu bạn bị bệnh thận nặng, nhiễm toan chuyển hóa, hoặc nhiễm toan ceton do tiểu đường (gọi cho bác sĩ để được điều trị).
  • Nếu bạn cần chụp X-quang hoặc chụp CT bằng bất kỳ loại thuốc nhuộm nào được tiêm vào tĩnh mạch, bạn có thể cần tạm thời ngừng dùng Metformin.
  • Mặc dù cực kỳ hiếm nhưng bạn có thể bị nhiễm axit lactic, một loại axit lactic tích tụ nguy hiểm trong máu của bạn. Gọi cho bác sĩ của bạn hoặc nhận trợ giúp y tế khẩn cấp nếu bạn bị đau cơ bất thường, khó thở, đau dạ dày, chóng mặt, cảm thấy lạnh hoặc cảm thấy rất yếu hoặc mệt mỏi.

Chỉ định

  • Ðiều trị bệnh đái tháo đường không phụ thuộc insulin (tuýp II): Ðơn trị liệu khi không thể điều trị tăng glucose huyết bằng chế độ ăn uống đơn thuần.
  • Có thể dùng metformin đi kèm với nhóm thuốc sulfonylure, đồng thời giữ chế độ ăn uống kiêng cữ. Tuy nhiên, metformin hoặc sulfonylure đơn thuần không có hiệu quả kiểm soát glucose huyết một cách đầy đủ.

Chống chỉ định

  • Người bệnh có trạng thái dị hóa cấp tính, nhiễm khuẩn, chấn thương
  • Giảm chức năng thận do bệnh thận, hoặc rối loạn chức năng thận hoặc những tình trạng bệnh lý như trụy tim, nhồi máu cơ tim cấp tính và nhiễm khuẩn huyết
  • Bệnh nhân mẫn cảm với metformin hoặc các thành phần khác
  • Nhiễm axit chuyển hóa cấp tính hoặc mãn tính, có hoặc không có hôn mê (kể cả nhiễm axit ceton do đái tháo đường)
  • Bệnh gan nặng, bệnh tim mạch nặng, bệnh hô hấp nặng với giảm oxy huyết
  • Bệnh phổi thiếu oxy mãn tính
  • Nhiễm khuẩn nặng
  • Những trường hợp nhiễm khuẩn hoặc hoại tử
  • Phụ nữ mang thai (phải điều trị bằng insulin, không dùng metformin)
  • Phải ngừng tạm thời metformin đối với người bệnh vừa chụp X quang vì trong cơ thể có tiêm các chất cản quang có i-ốt và sử dụng những chất này có thể ảnh hưởng cấp tính chức năng thận
  • Hoại tử, nghiện rượu và suy dinh dưỡng.

Cách dùng Metformin

  • Hãy dùng Metformin chính xác theo quy định của bác sĩ. Làm theo tất cả các hướng dẫn trên nhãn thuốc của bạn và đọc tất cả các hướng dẫn sử dụng thuốc hoặc tờ hướng dẫn. Bác sĩ của bạn đôi khi có thể thay đổi liều lượng của bạn. Sử dụng thuốc đúng theo chỉ dẫn.
  • Dùng Metformin trong bữa ăn, trừ khi bác sĩ nói với bạn cách khác. Một số dạng Metformin chỉ được dùng một lần mỗi ngày vào bữa ăn tối. Làm theo hướng dẫn của bác sĩ.
  • Không nghiền nát, nhai hoặc làm vỡ mà hãy nuốt nó để tan từ từ trong dạ dày.
  • Bảo quản ở nhiệt độ phòng tránh ẩm, nóng và ánh sáng.
  • Bác sĩ có thể yêu cầu bạn dùng thêm vitamin B12 trong khi bạn đang dùng thuốc này. Chỉ uống lượng vitamin B12 mà bác sĩ đã kê đơn.

Điều gì xảy ra nếu tôi bỏ lỡ một liều?

Uống thuốc càng sớm càng tốt, nhưng bỏ qua liều đã quên nếu gần đến thời gian dùng liều tiếp theo. Không dùng hai liều cùng một lúc.

Điều gì xảy ra nếu tôi dùng quá liều?

Quá liều có thể gây hạ đường huyết nghiêm trọng hoặc nhiễm axit lactic.

Tôi nên tránh những gì khi dùng Metformin?

Tránh uống rượu. Nó làm giảm lượng đường trong máu và có thể làm tăng nguy cơ nhiễm axit lactic.

Tác dụng phụ của Metformin

  • Hãy đến bệnh viện ngay nếu bạn có các dấu hiệu của phản ứng dị ứng với Metformin: nổi mề đay, khó thở, sưng mặt, môi, lưỡi hoặc cổ họng.
  • Một số người sử dụng thuốc này bị nhiễm axit lactic, có thể gây tử vong.
  • Các tác dụng phụ thường gặp của Metformin có thể bao gồm:
  • Lượng đường trong máu thấp.
  • Buồn nôn, đau bụng.
  • Tiêu chảy.

Tương tác của thuốc Metformin?

  • Nhiều loại thuốc có thể tương tác với Metformin, làm cho thuốc kém hiệu quả hơn hoặc làm tăng nguy cơ nhiễm axit lactic.
  • Điều này bao gồm thuốc theo toa và thuốc không kê đơn, vitamin và các sản phẩm thảo dược. Không phải tất cả các tương tác có thể được liệt kê ở đây.
  • Nói với bác sĩ của bạn về tất cả các loại thuốc hiện tại của bạn và bất kỳ loại thuốc nào bạn bắt đầu hoặc ngừng sử dụng.

Những ưu điểm của thuốc tiểu đường Metformin

Với từng nhóm bệnh nhân tiểu đường, Metformin phát huy những ưu điểm được ghi nhận như sau:

  • Tác dụng của Metformin với bệnh nhân tiểu đường tuýp 2: tác dụng kiểm soát đường huyết rất hiệu quả. Những bệnh nhân đã dùng trên 10 năm, thuốc làm giảm biến chứng về tim mạch, đột quỵ dẫn đến giảm tỷ lệ tử vong chung khoảng 30% (so với các thuốc nhóm glibenclamid, chlorpropamid); không làm tăng cân nên phù hợp với người thừa cân; góp phần nhỏ giảm LDL cholesterol, triglycerid. Mặt khác, việc dùng Metformin lâu dài không gây hiện tượng nhờn thuốc nên có thể duy trì lâu dài. Khi dùng một mình với liều khuyến cáo hiếm khi gây hạ đường huyết mạnh.
  • Tác dụng của Metformin với bệnh nhân tiểu đường thai kỳ: Qua các nghiên cứu ngẫu nhiên có kiểm soát cho thấy, sử dụng Metformin mang lại hiệu lực và an toàn như hormone chuyển hóa đường cho người bệnh tiểu đường thai kỳ. Thậm chí, các chuyên gia còn nghiên cứu đề xuất cho trẻ em và phụ nữ dùng Metformin thay cho thuốc tiêm sẽ tốt hơn ở thời kỳ mới sinh. Tuy nhiên, điều này chưa thật rõ ràng nên chưa được áp dụng. Nếu nghiên cứu thành công thì sẽ tạo ra thuận lợi cho người tiểu đường thai nghén (hiện vẫn phải tiêm thuốc).
  • Tác dụng của Metformin với bệnh nhân tiểu đường khác: Metformin được dùng ngày càng tăng trong các bệnh có đối kháng hormone chuyển hóa đường. Ví dụ, trong hội chứng u nang buồng trứng, có rất nhiều tranh luận xung quanh việc ưu tiên dùng clomifen hay metformin. Kết quả thống nhất là thừa nhận Metformin có hiệu quả với bệnh này, đặc biệt khi dùng phối hợp thay vì riêng rẽ. Với bệnh mỡ gan không do rượu, các thử nghiệm ngẫu nhiên cho thấy, metformin cải thiện đáng kể bệnh. Tuy nhiên, kết quả này cần nghiên cứu rộng để xác định có cải thiện được lâu dài hay không trước khi áp dụng nhiều trong kiểm soát bệnh tiểu đường.

Những khuyết điểm của thuốc tiểu đường Metformin

Cũng giống như các loại thuốc khác, ngoài tác dụng chữa bệnh, Metformin có thể gây ra những tác dụng phụ cần lưu ý khi sử dụng.

  • Tác dụng phụ của Metformin trên đường tiêu hóa: Thuốc gây tiêu chảy, buồn nôn, gây khó chịu cho người dùng lâu dài hay khi tăng liều. Có thể tránh được điều này nếu dùng khởi đầu với liều thấp và tăng dần đến đạt yêu cầu với liều ổn định và khi cần tăng liều thì phải tăng dần. Dùng liều cao và kéo dài có thể gây thiếu hụt vitamin B12. Nếu dùng liều cao lâu dài, khắc phục bằng cách dùng dưới dạng biệt dược phối hợp (sẽ giảm liều Metformin nhưng có thuốc phối hợp nên vẫn có hiệu lực).
  • Metformin gây nhiễm acid lactic: Tất cả các thuốc trong nhóm biguanid đều gây nhiễm acid lactic. Tuy cùng nhóm biguanid nhưng Metformin gây ra nguy cơ này ở mức thấp và nhẹ. Vì thế, Metformin đã đưa vào sử dụng trên thị trường trong thời gian đến 60 năm.

Tuy nhiên, các bác sĩ cũng khuyến cáo không nên hay cần thận trọng dùng Metformin cho người có nguy cơ làm tăng acid lactic bao gồm:

  • Suy giảm chức năng thận
  • Rối loạn chức năng gan
  • Suy tim và đang điều trị bằng các loại thuốc như Lanoxin (digoxin) hoặc Lasix (furosemide),
  • Cơ thể bị mất nước (sốt cao, tiêu chảy…)
  • Đột quỵ não, nhồi máu cơ tim, nhiễm trùng nặng
  • 80 tuổi trở lên, nếu chưa kiểm tra chức năng thận

Như vậy, khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào cần biết được những ưu nhược điểm của thuốc để có thể phòng tránh hoặc hạn chế những tác dụng phụ của thuốc. Với Metformin nếu biết cách khắc phục thì thuốc này vẫn là thuốc tiểu đường tuýp 2 thích hợp với nhiều người.

Nguồn tham khảo

Thuốc Metformin cập nhật ngày 22/02/2021: https://www.drugs.com/metformin.html

Thuốc Metformin cập nhật ngày 22/02/2021: https://en.wikipedia.org/wiki/Metformin

Bài viết liên quan:

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here