Hà Thủ Ô – 6 Tác dụng và cách dùng để điều trị bệnh

0
63
Vui lòng nhấp vào để đánh giá
[Total: 1 Average: 5]

Hà Thủ Ô thường được biết đến là một loại thảo dược giúp làm đen tóc, bổ thận, sinh tinh. Tuy nhiên, việc sử dụng không đúng cách và quá liều sẽ gây ra các tác dụng phụ rất nghiệm trọng. Vậy sử dụng Hà Thủ Ô như thế nào? Liều dùng bao nhiêu? Thì hãy cùng HoangHaiGroup tham khảo qua bài viết này.

Cây Hà Thủ Ô là gì?

Hà thủ đô tên gọi khác: Dạ giao đằng, má ỏn. Tên khoa học: Fallopia multiflora. Tên tiếng Anh: Fo-ti.

Hà thủ ô nổi tiếng với công dụng là làm đen tóc tăng cường sức khỏe, tuổi thọ. Loại thảo dược được nhiều người Việt Nam biết đến và tin dùng.

Ha Thu O – 6 Tac dung va cach dung de dieu tri benh (2)
Hà thủ ô nổi tiếng với công dụng là làm đen tóc tăng cường sức khỏe, tuổi thọ

Mô tả Cây Hà Thủ Ô

Cây dạng cây thảo leo bằng thân quấn, thân dài tới 5-7m, mọc xoắn vào nhau, màu xanh tía, không lông. Rễ phình thành củ, ngoài nâu, trong đỏ.

Lá mọc so le, có cuống dài, có gốc hình tim hẹp, chóp nhọn dài. Hoa nhỏ màu trắng, mọc thành chùm nhiều chuỳ ở nách lá hay ở ngọn. Quả bế hình ba cạnh, màu đen.

Phân bố, thu hái và chế biến

Cây có nguồn gốc từ Châu Á, thường mọc hoang ở các vùng đồi núi. Ở nước ta cây thuốc này thường mọc hoang ở các vùng rừng núi như: Sơn La, Lai Châu, Lào Cai, Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Tây Nguyên, Hòa Bình, Lạng Sơn…

Hiện nay, chúng được trồng ở nhiều nơi phía Bắc và cả ở phía Nam, bạn cũng có thể thấy chúng được trồng ở cả Lâm Đồng, Đắc Lắc, Phú Yên, Bình Định.

Thu hoạch vào mùa đông khi cây đã tàn lụi. Lá có thể dùng làm rau ăn; dây lá dùng làm thuốc. Lấy củ rửa sạch cắt bỏ rễ con, củ nhỏ để nguyên, củ to bổ thành miếng phơi khô làm thuốc.

Thành phần hóa học của cây Hà Thủ Ô

Hà thủ ô chứa 1,7% anthraglycosid, trong đó có emodin, physcion, rhein, chrysophanol. Ngoài ra, chúng còn có chứa 1,1% protid, 45,2% tinh bột, 3,1% lipid, 4,5% chất vô cơ, 26,45g các chất tan trong nước, lecitin, rhaponticin (rhapontin, ponticin).

Khi chưa chế biến, chứa 7,68% tannin; 0,25% dẫn chất anthraquinon tự do; 0,8058% dẫn chất anthraquinon toàn phần. Sau khi chế biến, còn 3,82% tannin; 0,1127% dẫn chất anthraquinon tự do; 0,2496% dẫn chất anthraquinon toàn phần.

Phân loại Hà Thủ Ô

Ở Việt Nam có hai loại chính là: hà thủ ô trắng và hà thủ ô đỏ. Trong đó hà thủ ô đỏ thường dùng làm thuốc chữa bệnh. Cách nhận biết cụ thể như sau:

  • Hà thủ ô đỏ: Rễ của cây hình dáng gần giống với củ khoai lang; nhưng màu nâu đỏ và nhiều chỗ lồi lõm, cứng chắc và rất khó bẻ. Bên trong có màu hồng, nhiều bột, còn ở giữ có lõi gỗ cứng. Bột thường có vị đắng chát, màu nâu hồng và không có mùi.
  • Hà thủ ô trắng: hay nam hà thủ ô. Vỏ thân có màu nâu đỏ và nhiều lông mịn. Cây có vị đắng chát và mùi thơm nhẹ, toàn thân có nhựa trắng như sữa. Loại này không có tác dụng bổi bổ cơ thể như hà thủ ô đỏ.

Công dụng của cây Hà Thủ Ô

1. Làm đen râu tóc

Theo quan điểm của y khoa cựu truyền, râu tóc với quan hệ trực tiếp vớitạng thận, thận tàng chứa tinh, tinh sinh huyết. Tóc là phần thừa của huyết do đấy nếu mà thận hư yếu thì tóc không được nuôi dưỡng toàn thể nên sớm bạc nghĩa và dễ rụng.

Ngược lại giả dụ thận tinh giàu có thì râu tóc dày khỏe & đen bóng. Hà thủ ô có công dụng bổ dưỡng can thận, dưỡng huyết tư âm vì vậy thời gian làm việc khiến cho đen râu tóc của vị thuốc này là điều dễ dàng nắm bắt.

Ha Thu O – 6 Tac dung va cach dung de dieu tri benh (1)
Hà Thủ Ô có có nhiều lợi ích cho sức khỏe

2. Tốt cho việc sinh đẻ con cái

Giải thích của y khoa cổ truyền cho là thận tàng tinh, chủ về sự sinh con. Nếu thận tinh sung túc thì sự sinh trưởng phát dục của thể chất diễn ra thuận lợi; năng lực tình dục được phục hồi & nâng cấp nên rất giản đơn sinh con.

Hà Thủ Ô có công dụng tráng dương bổ thận, sinh tinh vì thế khi sử dụng sẽ giúp hỗ trợ cho việc sinh đẻ con cái.

3. Giúp kéo dài tuổi thọ

Y khoa cổ truyền nghĩ rằng sự già yếu của chúng ta cũng do chu trình suy giảm của thận tinh; nên việc sử dụng quá hà thủ ô lâu bền hơn để bổ ích thận tinh cũng có công dụng kéo dài tuổi thọ.

4. Trị huyết áp cao

Trong loại thảo dược này có các chất: Tamin và 2, 3, 4,5 tetrahygroxystribene-2-o-β-D-glucoside đều hỗ trợ cân bằng lipid trong máu hiệu quả. Tác nhân chính gây cao huyết áp, tiểu đường, nhiễm mỡ là từ rối loạn lipid. Người mắc các bệnh này được khuyên uống hà thủ ô đỏ liên tục để cải thiện và ngăn ngừa tái phát.

5. Trị sốt rét lâu ngày, thương âm khó lành

Cây thuốc này thường dùng cho những người can thận âm hư, huyết hư, hiện tượng đau đầu hoa mắt chóng mặt, râu tóc bạc sớm, di tinh, huyết trắng, đau trĩ xuất huyết, cảm cúm lạnh lẽo, huyết áp tăng cao, mỡ máu cao, xơ vữa động mạch máu.

Liều dùng: 12 – 60g. Bổ huyết thì sử dụng hà thủ ô chế; nhuận tràng thông tiện thì sử dụng hà thủ ô sống.

6. Trị tổn thương thần kinh, giảm trí nhớ

Các ngiên cứu cho thấy hợp chất Tetrahydroxystilbene glucoside từ hà thủ ô giúp giảm thiểu trí nhớ.

Hiệu quả chống lại bệnh Alzheimer – căn bệnh giảm trí nhớ ở người già. Tetrahydroxystilbene glucoside giúp làm chậm mất trí nhớ liên quan đến tuổi tác.

Một số bài thuốc đơn giản từ cây Hà Thủ Ô

Chữa chứng hồi hộp, chóng mặt, hoa mắt, ù tai, khô khát táo bón, tóc rụng hoặc sớm bạc

Dụng 20 gram hà thủ ô, 20 gram huyền sâm và 20 gram sinh địa, sắc thuốc và chia đều ra uống trong ngày.

Ha Thu O – 6 Tac dung va cach dung de dieu tri benh (3)
Một số bài thuốc đơn giản từ cây Hà Thủ Ô

Mạnh gân cốt, bổ khí huyết

Sử dụng cả 2 loại hà thủ ô với lượng bằng nhau. Đem ngâm với nước vo gạo trong 2 đêm. Sao khô tán nhỏ luyện với mật ong, vo thành viên.

Uống chung với rượu, mỗi ngày uống 50 viên. Nên uống vào lúc đói để thuốc phát huy tác dụng điều trị.

Trị tiểu ra máu hoặc tiểu đái dắt buốt

Dùng lá huyết dụ và lá hà thủ ô, mỗi vị lượng bằng nhau đem sắc thuốc. Sau đó lọc lấy nước thuốc và hòa thêm mật ong vào uống.

Điều kinh bổ huyết

Dùng 1 rổ lớn lá và rễ cây hà thủ ô với 1/2 kg đậu đen. Đem hai nguyên liệu trên rửa sạch, giã nát, cho vào nồi và đổ ngập nước.

Sau khi nấu nhừ, lọc lấy nước cốt và nấu lại thành cao. Thêm 1/2 lít mật ong vào và tiếp tục nấu thành cao rồi cho vào lọ thủy tinh bảo quan nơi khô thoáng. Mỗi lần dùng lấy 1 muỗng canh.

Cách ngâm rượu Hà Thủ Ô

Sơ chế:

Hà thủ ô đem đi rửa sạch, để ráo nước rồi gọt vỏ, thái thành những lát mỏng; bỏ đi phần lõi cứng bên trong. Sau đó đem ngâm trong nước vo gạo từ 1 – 2 ngày, thay nước vo gạo thường xuyên ít nhất 2 lần/ngày để tránh nước vo gạo lên men làm hỏng thuốc.

Ha Thu O – 6 Tac dung va cach dung de dieu tri benh (6)
Rượu ngâm Hà Thủ Ô

Chuẩn bị:

  • 1,5kg hà thủ ô đỏ khô
  • 0,5kg đậu đen xanh lòng
  • 6 – 8 lít rượu trắng (rượu 40 độ)
  • 1 ít nước vo gạo.

Thực hiện:

Rang đậu đen với lửa nhỏ cho thơm; không nên rang quá kỹ sẽ làm mất chất dinh dưỡng. Cho hà thủ ô đã qua sơ chế và đậu đen đã rang vào bình ngâm, đổ rượu vào rồi đậy kỹ nắp lại. Ngâm khoảng 3 – 6 tháng là có thể dùng được.

Lưu ý khi dùng hà thủ ô ngâm rượu:

Khi dùng cần kiêng hành, tỏi và củ cải trắng. Hạn chế gia vị có tính cay nóng như gừng, ớt, hành tây, hồ tiêu. Tuy rất tốt nhưng việc sử dụng quá liều có thể gây hại cho gan.

Liều dùng

Hà thủ đô đỏ được sử dụng ở liều hằng ngày từ 9 – 15g thảo mộc thô. Liều dùng của hà thủ đô đỏ có thể khác nhau đối với những bệnh nhân khác nhau. Liều lượng dựa trên tuổi tác, tình trạng sức khỏe và một số vấn đề cần quan tâm khác. Hà thủ đô đỏ có thể không an toàn.

Tác dụng phụ của Hà Thủ Ô

Tuy là một loại cây thảo dược nhưng việc sử dụng quá nhiều và lâu ngày sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của người sử dụng; một số tác dụng phụ có thể xảy ra do sử dụng quá mức.

1. Gây độc cho gan

Độc tính được tìm đến đa dạng nhất của P. Multiflorum có thể xảy nên nhiễm độc gan rất lớn & thậm chí dẫn đến tử vong nếu không được cứu chữa kịp thời. Những hóa chất chính chịu trách nhiệm về độc tính gan của P. Multiflorum là anthraquinone tự do như emodin & physcion.

2. Ảnh hưởng đến các tạng, phủ khác

  1. multiflorum cũng gây độc cho thận (nhiễm độc thận) và phổi (nhiễm độc phổi), đặc biệt khi sử dụng lâu dài.
  2. multiflorum gây ngộ độc phôi ảnh hưởng đến sự phát triển của phôi, cho thấy hà thủ ô không an toàn cho phụ nữ mang thai. Cần phải hết sức chú ý.

3. Dễ gây tiêu chảy

Khi dùng loại thảo dược này sẽ làm tăng kích thích co bóp đường ruột tăng tiết chất nhầy tiêu hoá và giúp lỏng phân. Vì thế mà phân bị tống ra nhanh hơn. Nếu dùng quá nhiều sẽ gây tác hại của loại này là gây rối loạn tiêu hóa.

Ha Thu O – 6 Tac dung va cach dung de dieu tri benh (5)
Sử dụng nhiều Hà Thủ Ô dễ gây tiêu chảy

4. Gây tê bì chân tay

Chức năng nhuận tràng quá mức của hà thủ ô làm giảm hấp thu kali, gây rối loạn điện giải.

Vì điều này tác dụng phụ của nó sẽ khiến bạn có cảm giác bị tê bì hay như kiến bò, thần kinh cảm giác bị rối loạn, chân tay không thật.

Câu hỏi thường gặp về Hà Thủ Ô

Hà Thủ Ô có nóng không?

Theo Đông y, thảo dược này vị đắng ngọt chát, tính hơi ôn, vào các kinh can và thận. Tác dụng bổ can thận, dưỡng huyết bổ âm giải độc, nhuận tràng thông tiện.

Như vậy, với câu hỏi uống hà thủ ô có nóng không thì câu trả lời là có, tuy nhiên tính nóng không quá nhiều.

Uống hà thủ ô có bị tiêu chảy?

Do khi dùng sẽ làm tăng kích thích co bóp đường ruột tăng tiết chất nhầy tiêu hoá và giúp lỏng phân. Nên những người thường bị rối loạn tiêu hoá, đang bị viêm đường tiêu hoá thì không nên dùng, nhất là hà thủ ô chưa qua chế biến sẽ làm tăng nguy cơ gây tiêu chảy.

Hà Thủ Ô có giúp mọc tóc không?

Các phân tích cho thấy những dưỡng chất bên trong hà thủ ô có công dụng kích ứng hệ thống tuần hoàn bên trên da đầu; cung cấp dưỡng kích thích sự phát triển của các cấu trúc tế bào nang tóc nhờ đó kích động tóc mọc thời gian nhanh.

Mặt khác, hà thủ ô đỏ còn có chức năng ổn định những sắc tố melanin ở chân tóc giúp mái tóc đen màu cải thiện nhanh triệu chứng tóc bạc sớm.

Trẻ em uống Hà Thủ Ô được không?

Hà thủ ô đỏ không nên dùng trong thời kỳ mang thai, cho con bú và trẻ em. Cũng không nên được sử dụng nếu bạn bị tiêu chảy hoặc quá mẫn với thảo mộc.

Chú ý: Thông tin bài viết trên đây về Hà Thủ Ô liên quan đến tác dụng của Hà Thủ Ô và cách sử dụng với mục đích chia sẻ kiến thức, giới thiệu các thông tin về thảo dược để cán bộ y tế và bệnh nhân tham khảo. Tùy vào từng trường hợp và cơ địa sẽ có toa thuốc và cách điều trị riêng. Người bệnh không được tự ý sử dụng thảo dược, mọi thông tin sử dụng thuốc phải theo chỉ định bác sĩ chuyên môn.

Nguồn: HoangHaiGroup

Video về công dụng của Hà Thủ Ô


 

Nguồn tham khảo

Nguồn imc.net.vn bài viết Fallopia multiflora: https://imc.net.vn/ingredients-en/fallopia-multiflora-2/?lang=en , cập nhật ngày 27/03/2020.

Nguồn wikipedia.org bài viết Reynoutria multiflora – Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Reynoutria_multiflora , cập nhật ngày 27/03/2020.

Nguồn tga.gov.au bài viết Fallopia multiflora (he shou wu) | Therapeutic Goods Administration (TGA): https://www.tga.gov.au/alert/fallopia-multiflora-he-shou-wu , cập nhật ngày 27/03/2020.

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here